नव्या शैक्षणिक धोरणाच्या (NEP) अनुषंगाने विद्यार्थी मूल्यमापनाची नवी पद्धत आता राज्यभरातील सर्व शाळांमध्ये लागू होणार आहे. यापूर्वी फक्त शिक्षकच विद्यार्थ्यांचे मूल्यांकन करत होते. मात्र, जून २०२५ पासून पहिलीपासून सर्व इयत्तांसाठी ही नवी मूल्यमापन प्रणाली अमलात येणार आहे, ज्यामध्ये विद्यार्थ्यांचे बहुआयामी मूल्यांकन केले जाईल.
मूल्यमापनाचा नवा दृष्टिकोन
या नव्या पद्धतीनुसार:
- वर्गातील एकाच बाकावर बसणारे विद्यार्थी एकमेकांचे मूल्यांकन करतील.
- पालकांचाही सहभाग यात सुनिश्चित करण्यात आला असून, विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीचा आढावा घेण्यासाठी त्यांचं मत विचारात घेतलं जाईल.
- अंतिम मूल्यांकन शिक्षक करतील, मात्र विद्यार्थ्यांच्या व पालकांच्या अभिप्रायावर आधारित असेल.
विद्यार्थी-केंद्रित मूल्यांकन
- विद्यार्थ्यांची पार्श्वभूमी आणि अध्ययन निष्पत्ती (Learning Outcomes) विचारात घेतली जाणार आहे.
- शाळा-आधारित मूल्यांकन प्रणालीमध्ये विद्यार्थ्यांना आवडीचे विषय निवडण्याचे स्वातंत्र्य मिळेल.
- कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर आधारित मूल्यांकन (AI-based Assessment) वापरले जाणार असून, विशेष बुद्धिमत्ता असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी प्रोत्साहन योजना राबवली जाणार आहे.
- ज्या विद्यार्थ्यांमध्ये शैक्षणिक कमतरता आढळते, त्यांच्यासाठी विशेष remedial उपाय करण्यात येणार आहेत.
या बदलाची अंमलबजावणी प्रभावीपणे करण्यासाठी, २ जून ते १५ जून २०२५ दरम्यान जिल्हा आणि तालुकास्तरावर शिक्षकांसाठी विशेष प्रशिक्षण सत्रे आयोजित करण्यात येणार आहेत. यामध्ये तज्ज्ञ प्रशिक्षक शिक्षकांना नव्या मूल्यांकन पद्धतीचे प्रशिक्षण देतील, जे पुढे इतर शिक्षकांपर्यंत पोहोचवले जाईल.
