(नवी दिल्ली)
‘मेक इन इंडिया’ आणि ‘आत्मनिर्भर भारत’ या अभियानांना बळकटी देत, संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था (डीआरडीओ) ने अवघ्या आठ महिन्यांत खारे पाणी गोड पाण्यात रूपांतरित करणारे अत्याधुनिक स्वदेशी तंत्रज्ञान विकसित केले आहे. हे तंत्रज्ञान भारताच्या किनारी भागातील पाणीटंचाई आणि संरक्षण दलांच्या गरजा लक्षात घेऊन विशेषतः तयार करण्यात आले आहे.
स्वदेशी तंत्रज्ञानाची मोठी झेप
डीआरडीओच्या कानपूर येथील प्रयोगशाळेने विकसित केलेल्या या तंत्रज्ञानाला ‘नॅनोपोरस मल्टीलेयर्ड पॉलिमर मेम्ब्रेन’ असे नाव आहे. हे अत्याधुनिक झिल्ली-आधारित तंत्रज्ञान समुद्राच्या क्षारयुक्त पाण्याचे पिण्यायोग्य गोड्या पाण्यात रूपांतर करण्यास सक्षम आहे. या तंत्रज्ञानाची चाचणी भारतीय तटरक्षक दलाच्या (ICG) ऑफशोर पेट्रोलिंग व्हेसल (OPV) वर यशस्वीरीत्या पार पडली असून, सुरुवातीच्या सुरक्षा आणि कार्यक्षमतेच्या चाचण्यांत हे संपूर्णतः यशस्वी ठरले आहे. यानंतर आता ५०० तासांच्या ऑपरेशनल चाचणीनंतर अंतिम मंजुरी दिली जाणार आहे.
सामान्यतः समुद्राच्या पाण्यात असलेल्या क्लोराईड आयनमुळे पाण्याच्या फिल्टरला नुकसान पोहोचते, मात्र डीआरडीओचे हे नवतंत्र पूर्णपणे सुरक्षित आणि दीर्घकाळ टिकणारे आहे. त्यामुळे केवळ संरक्षण दलांसाठीच नव्हे तर देशातील पाणीटंचाईग्रस्त भागांसाठीही हे तंत्रज्ञान जल जीवन मिशनसारख्या उपक्रमांत उपयुक्त ठरू शकते.
हे तंत्रज्ञान स्वदेशी निर्मितीचे उत्तम उदाहरण ठरते. भविष्यात याचा उपयोग ग्रामीण भाग, बेटांवरील वस्त्या, आणि नैसर्गिक आपत्तीच्या वेळी पिण्याच्या पाण्याच्या तातडीच्या गरजेसाठी होऊ शकतो. डीआरडीओने विकसित केलेले हे जलपरिवर्तन तंत्रज्ञान केवळ तंत्रज्ञानातील एक मैलाचा दगड नाही, तर राष्ट्रीय सुरक्षेसह सामान्य नागरिकांच्याही जीवनमानात सकारात्मक बदल घडवू शकणारी एक क्रांतिकारी वाटचाल आहे.
