मे महिन्याचा पहिला आठवडा महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी हवामानाच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचा ठरणार असल्याचा इशारा हवामान तज्ज्ञ पंजाबराव डख यांनी दिला आहे. सध्या राज्यभर उष्णतेची तीव्र लाट जाणवत असून, काही भागांत कमाल तापमान ४५ अंश सेल्सियसपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. या पार्श्वभूमीवर राज्यात हवामानात लक्षणीय बदल होण्याची चिन्हं दिसून येत आहेत. काही जिल्ह्यांमध्ये वादळी वाऱ्यांसह अवकाळी पावसाचा धोका निर्माण झाला आहे. विशेषतः पूर्व विदर्भात पावसाचा जोर अधिक असल्यामुळे हवामान विभागाने येलो अलर्ट जारी केला आहे. राजस्थान आणि मध्य प्रदेशच्या वायव्य भागात निर्माण झालेल्या चक्राकार वाऱ्यांच्या स्थितीमुळे महाराष्ट्रात विदर्भ, मराठवाडा, कर्नाटक आणि तामिळनाडूपर्यंत कमी दाबाचा पट्टा सक्रिय झाला आहे. त्यामुळे हवामान अस्थिर झाले असून शेतीवर त्याचा थेट परिणाम होण्याची शक्यता आहे.
पंजाबराव डख यांचा हवामान अंदाज
पंजाबराव डख यांच्या अंदाजानुसार, मे महिन्याच्या पहिल्या आठवड्यात राज्यातील काही निवडक जिल्ह्यांमध्ये वादळ आणि अवकाळी पावसाचा धोका आहे. नंदुरबार, धुळे, जळगाव, बुलढाणा, अमरावती, वर्धा, नागपूर, भंडारा, गोंदिया आणि चंद्रपूर या जिल्ह्यांना विशेष सतर्क राहण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. त्याचप्रमाणे, तेलंगणा आणि कर्नाटकमधील पावसामुळे सीमावर्ती नांदेड, धर्माबाद, देगलूर, लातूर, परभणी, बीड, हिंगोली, सातारा, सांगली, कोल्हापूर आणि धाराशिव या जिल्ह्यांवरही पावसाचा संभाव्य धोका आहे. कोकण किनारपट्टीसह पश्चिम महाराष्ट्रातही हवामान अस्थिर राहण्याची शक्यता आहे. या बदलत्या हवामानाचा थेट परिणाम पिकांवर होऊ शकतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी योग्य ती काळजी घेणे अत्यावश्यक आहे.
शेतकऱ्यांसाठी डख यांचा महत्त्वाचा सल्ला
सध्या कांद्याची काढणी सुरू असल्यामुळे अवकाळी पावसाचा सर्वाधिक फटका कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांना बसू शकतो. पावसामुळे कांदा भिजल्यास त्याची गुणवत्ता खराब होण्याची शक्यता असल्याने, डख यांनी शेतकऱ्यांना २ मेपूर्वी कांद्याची काढणी पूर्ण करून ती सुरक्षित जागी झाकून ठेवण्याचा सल्ला दिला आहे. तसेच, इतर उघड्या अवस्थेतील पिकेसुद्धा धोक्यात येऊ शकतात. त्यामुळे तातडीने कीटकनाशकांची व बुरशीजन्य रोगावरील फवारणी करून प्रतिबंधात्मक उपाययोजना कराव्यात, असे त्यांनी सांगितले आहे. हवामानात होत असलेल्या सततच्या बदलांमुळे शेतकऱ्यांनी नियमितपणे हवामानाचा अंदाज पाहणे गरजेचे आहे.
२०२५ चा मान्सून: दिलासादायक संकेत
पंजाबराव डख यांनी २०२५ च्या मान्सूनबाबतही सकारात्मक संकेत दिले आहेत. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, यंदाचा मान्सून समाधानकारक राहण्याची शक्यता असून, मागील वर्षीप्रमाणेच राज्यभर चांगला पाऊस पडेल, असा अंदाज आहे. शेतकऱ्यांनी मे महिन्यातील अस्थिर हवामानाचा विचार करून शेती नियोजनात योग्य बदल करावा, पिकांच्या सुरक्षेसाठी उपाययोजना राबवाव्यात आणि हवामानाशी निगडित प्रत्येक टप्प्यावर सतर्क राहावे. डख यांच्या या मार्गदर्शनामुळे शेतकऱ्यांना हवामान बदलांच्या पार्श्वभूमीवर योग्य निर्णय घेता येतील.
