शहरी भागात कबुतर हे सामान्य दृश्य आहे, तुम्हाला ते छतावर बसलेले, बाल्कनीत वेगाने पंख फडफडवणारे किंवा सार्वजनिक ठिकाणी गर्दी करणारे दिसतील. ते निरुपद्रवी दिसत असले तरी, त्यांच्या विष्ठेमध्ये लपलेले धोके आहेत जे मानवी आरोग्यावर गंभीर परिणाम करू शकतात. कबुतरांच्या विष्ठेच्या संपर्कात आल्याने विविध संसर्ग, श्वसनाचे आजार आणि जीवघेणे आजार देखील होऊ शकतात. क्रिप्टोकोकोसिससारख्या बुरशीजन्य संसर्गापासून ते सायटाकोसिससारख्या बॅक्टेरियाच्या आजारांपर्यंत, ही विष्ठा एक मोठा धोका निर्माण करते.
कबुतरांच्या वाढत्या संख्येमुळे सध्या मानवी आरोग्यासाठी गंभीर धोका निर्माण झाला आहे. बॉम्बे नॅचरल हिस्ट्री सोसायटी आणि जेएसडब्ल्यूने याबाबत जनजागृतीसाठी एक लघुपट तयार केला आहे. फुफ्फुसरोग तज्ज्ञ डॉ. संदीप मेस्त्री यांच्या मते, कबुतरांपासून मानवांना ६० वेगवेगळे आजार होऊ शकतात, असे म्हटले आहे. यामध्ये क्रिप्टोकोकोसिस, हिस्टोप्लाज्मोसिस, सिटाकोसिस, राइनायटिस यांसारखे आजार प्रमुख आहेत. त्याचबरोबर त्वचेची अॅलर्जी, डोळे लाल होणे, सायनसायटिस आणि श्वसनमार्गाचे विविध आजार होण्याची शक्यता असते.
कबुतरांच्या विष्ठेत अस्परजिलस आणि क्रायटोकॉकस प्रकारची बुरशी आढळते. कोरडी विष्ठा हवेत मिसळून श्वासाद्वारे शरीरात जाते. यामुळे फुफ्फुसांचे गंभीर आजार होऊ शकतात. कबुतरांची संख्या सहज उपलब्ध होणाऱ्या अन्नामुळे वाढत आहे.
कबुतराच्या विष्ठेपासून आरोग्य धोके
- सिटाकोसिस, एक जिवाणू संसर्ग, ताप, पुरळ, थंडी वाजून येणे आणि अगदी न्यूमोनिया यांसारखी फ्लूसारखी लक्षणे निर्माण करू शकतो.
- हिस्टोप्लाज्मोसिस आणि क्रिप्टोकोकोसिस, दोन्ही बुरशीजन्य संसर्ग, विशेषतः रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत असलेल्या व्यक्तींसाठी विशेष चिंतेचे विषय आहेत. जवळजवळ ८५% क्रिप्टोकॉकल संसर्ग रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत असलेल्या व्यक्तींमध्ये होतात, ज्यामुळे कमकुवत रोगप्रतिकारक शक्ती असलेल्या लोकांसाठी ही एक गंभीर समस्या बनते.
- कबुतरांच्या विष्ठेमध्ये साल्मोनेला असू शकतो, हा एक जिवाणू संसर्ग आहे. ज्यामुळे अतिसार, पोटदुखी आणि ताप येतो. साल्मोनेला संसर्ग ज्यामुळे अतिसार होऊ शकतो तो पक्ष्यांच्या विष्ठेत देखील असू शकतो. हे एक उत्तम रोग वाहक म्हणून काम करतात कारण ते हवेने किंवा झाडून दूरपर्यंत पोहोचू शकतात.
- कबुतरांच्या किंवा त्यांच्या विष्ठेच्या वारंवार संपर्कात येणाऱ्यांना, दीर्घकालीन श्वसनाचे आजार होण्याचा धोका वाढतो. बर्ड फॅन्सियर्स लंग किंवा बर्ड ब्रीडर्स लंग हा एक अतिसंवेदनशीलता न्यूमोनिटिस आहे जो कबुतरांच्या विष्ठेसह पक्ष्यांच्या प्रतिजनांच्या दीर्घकाळ संपर्कात राहिल्याने होतो. या आजारात, श्वास लागणे, खोकला, ताप येणे आणि अत्यंत प्रकरणांमध्ये, फुफ्फुसांची कार्यक्षमता कमी होणे आणि फुफ्फुसीय फायब्रोसिस यासारखी फ्लूसारखी लक्षणे असतात. ही स्थिती गंभीर श्वसन गुंतागुंतीत वाढू शकते.
- कबुतराची विष्ठा ही एकमेव धोक्याची गोष्ट नाही. तर फर आणि पिसे देखील दमा, सीओपीडी, ब्राँकायटिस आणि ब्रॉन्कायओलायटिस सारखे श्वसनमार्गाचे आजार निर्माण करू शकतात. फुफ्फुसांच्या आजार असलेल्या व्यक्तींसाठी, कबुतराच्या विष्ठेच्या संपर्कात आल्याने त्यांची लक्षणे वाढू शकतात आणि श्वसनाचे गंभीर आजार होऊ शकतात.
कबुतराच्या विष्ठेमुळे आरोग्याला गंभीर धोका निर्माण होतो, विशेषतः जिवाणू, बुरशीजन्य आणि विषाणूजन्य रोगांच्या संक्रमणाद्वारे. सायटाकोसिस, हिस्टोप्लाज्मोसिस आणि क्रिप्टोकोकोसिससह या संसर्गांचे श्वसन प्रणाली आणि सामान्य आरोग्यावर दीर्घकालीन परिणाम होऊ शकतात. कबुतराच्या विष्ठेशी संपर्क करताना व्यक्तींनी सावधगिरी बाळगली पाहिजे, विशेषतः जर त्यांची रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत असेल किंवा त्यांना फुफ्फुसांचे आजार असतील. स्वतःचे आणि तुमच्या कुटुंबाचे रक्षण करण्यासाठी, कबुतराच्या विष्ठेशी थेट संपर्क टाळणे. साफसफाई करताना संरक्षक उपकरणे घालणे आणि हवेतील दूषितता टाळण्यासाठी पक्ष्यांच्या कचऱ्याची योग्य प्रकारे विल्हेवाट लावली जात आहे याची खात्री करणे आवश्यक आहे.
