(नवी दिल्ली)
चांद्रयान-३ आणि आदित्य एल-१ नंतर भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (इस्रो) आणखी एका मोठ्या मोहिमेची तयारी करत आहे. इस्रो आता आज (१७ फेब्रुवारी रोजी) हवामान उपग्रह ‘INSAT-3DS’ प्रक्षेपित करणार आहे. हा उपग्रह हवामानाचा चांगला अंदाज आणि आपत्ती चेतावणी देण्यास मदत करेल. GSLV F-१४ च्या माध्यमातून हा उपग्रह प्रक्षेपित केला जाईल. INSAT-३DS उपग्रह हे भूस्थिर कक्षेत ठेवल्या जाणाऱ्या तिसऱ्या पिढीच्या हवामान उपग्रहाचे नवीन मिशन आहे. पृथ्वी विज्ञान मंत्रालयाची ही पूर्णपणे अनुदानित मोहीम आहे.
इस्रोने जारी केलेल्या निवेदनात म्हटले आहे की, ‘GSLV-F१४/INSAT-३DS मिशनचे प्रक्षेपण आज (शनिवारी) संध्याकाळी ५.३५ वाजता होणार आहे. श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन स्पेस सेंटर (SDSC) येथून हा उपग्रह प्रक्षेपित केला जाईल. अंतराळ संस्थेने सांगितले की, उपग्रहाची रचना जमीन आणि महासागराच्या पृष्ठभागावर चांगल्या प्रकारे हवामानविषयक निरीक्षणे, हवामानाचा अंदाज आणि आपत्ती चेतावणी देण्यासाठी केली गेली आहे. उपग्रहाच्या निर्मितीमध्ये भारतीय उद्योगांनी महत्त्वपूर्ण योगदान दिल्याचे त्यात म्हटले आहे.
विशेष बाब म्हणजे ज्या रॉकेटने हा हवामान उपग्रह प्रक्षेपित केला जाईल त्याला भारतीय अंतराळ संस्थेचा ‘नॉटी बॉय’ म्हणतात. जिओसिंक्रोनस सॅटेलाइट लॉन्च व्हेईकल (GSLV) हे नाव इस्रोच्या माजी अध्यक्षांनी दिले आहे. ISRO’s Naughty Boy वास्तविक, या रॉकेटने १५ पैकी ६ उड्डाणांमध्ये अचूक निकाल दिलेला नाही. अशा प्रकारे त्याचे अपयश प्रमाण 40 टक्के आहे. GSLV चे शेवटचे प्रक्षेपण २९ मे २०२३ रोजी झाले, जे यशस्वी झाले. यापूर्वी १२ ऑगस्ट २०२१ रोजी त्याचे प्रक्षेपण अयशस्वी झाले होते. लाँच व्हेईकल मार्क-३ ला बाहुबली रॉकेट असेही म्हणतात. तो GSLV पेक्षा जड आहे आणि त्याचा चुलत भाऊ मानला जातो. लाँच व्हेईकल मार्क-३ ने ७ उड्डाणे पूर्ण केली आहेत आणि १००% यशस्वी रेकॉर्ड आहे.
