‘आरोग्यम धनसंपदा’ म्हणजेच आपले शरीर जर निरोगी असेल तर आपण चांगले जीवन जगू शकतो आणि या आरोग्याचा थेट संबंध आपल्या जीवनशैली आणि आपल्या दैनंदिन सवयी यांच्याशी जोडला जातो. तसे तर आपल्या शरीरातील प्रत्येक अवयव हा महत्वाचा आहे, पण तरीही आपल्या शरीरातील चयापचयाचे तसेच उत्सर्जन, रिप्रोडक्शन करणारे अवयव थोडे नाजुक असल्याने त्यांच्यावर आपल्या जगण्याचा बरा-वाईट परिणाम होत असतो. त्यातला एक अवयव आहे किडनी किंवा मूत्रपिंड!
शरीराच्या एकूण आरोग्यामध्ये मूत्रपिंड महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. ते शरीरातून कचरा आणि अतिरिक्त द्रव काढून टाकण्यास मदत करतात. जर तुम्ही संतुलन राखले नाही तर तुमचे न्यूरॉन्स, स्नायू आणि इतर शरीरातील ऊती खराब होऊ शकतात. परिणामी, तुमचे मूत्रपिंड देखील खराब होऊ शकते, त्यामुळे आपल्या शरीराचा हा अवयव चांगल्या स्थितीत ठेवणे महत्त्वाचे आहे. आपल्या काही चुकीच्या सवयींमुळे किडणीच्या आरोग्यावर वाईट परिणाम होवून त्या खराब होवू शकतात.
किडणी हा मानवाच्या सर्वात महत्वाच्या अवयवांपैकी एक अवयव आहे. शरीरातील किडनीची कार्ये म्हणजे विष किंवा कचरा काढून टाकणे, शरीरातील रक्त आणि अतिरिक्त द्रव पदार्थ बाहेर फेकणे आणि स्वच्छ करणे, लाल रक्तपेशींसाठी हार्मोन्स तयार करणे आणि व्हिटॅमिन डी चे शोषण वाढवणे हे होय. दुखापतीमुळे, उच्च रक्तदाबामुळे किंवा मधुमेहामुळे मूत्रपिंड खराब झाल्यास, शरीरातील विषारी पदार्थ फिल्टर करू शकत नाही. अशा स्थितीत किडनी नीट काम करत नाही आणि विषारी पदार्थ जमा होऊ शकतात. विषारी किडनीची ही काही चिन्हे आहेत, जी तुम्हाला वेळेवर सांगतील की तुमची किडनी खराब होऊ लागली आहे आणि तुम्ही त्याकडे लवकर लक्ष दिले पाहिजे.
१. पेनकिलरचा अतिवापर :
नॉन-स्टेरॉइडल, अँटी-इंफ्लेमेटरी औषधे कोणत्याही दुकानात सहज उपलब्ध होतात. ही औषधे वेदना कमी करण्यासाठी प्रभावी कार्य करतात. परंतु त्यांचा जास्त वापर करणे तुमच्या मूत्रपिंडासाठी घातक ठरू शकते. ते तुमच्या वेदना आणि वेदना कमी करतात, परंतु त्यांच्या अति वापराने मूत्रपिंडाचा कर्करोग देखील होवू शकतो.
२. व्हिटॅमिनची कमतरता असलेल्या आहाराचे सेवन :
काही जीवनसत्त्वे तुमच्या किडनीसाठी फायदेशीर असतात, आणि कमतरतेमुळे नुकसान होऊ शकते. मूत्रपिंडाचा आजार असलेल्या लोकांमध्ये व्हिटॅमिन डी ची कमतरता आढळून आली आहे. व्हिटॅमिन बी ६ हे इतर औषधांसोबत घेतल्यास तुमचे मूत्रपिंड निरोगी ठेवण्यासाठी देखील सिद्ध झालं आहे. दररोज १५ मिनिटं उन्हात बसून व्हिटॅमिन डी मिळवता येतं. व्हिटॅमिन बी ६, सॅल्मन, चणे, बटाटे आणि इतर पिष्टमय भाज्या तसेच लिंबूवर्गीय फळांमध्ये ते आढळू शकते.
३. प्रक्रिया केलेल्या अन्नपदार्थांचा अतिवापर :
प्रक्रिया केलेले अन्न खाल्ल्याने आपल्याला तात्पुरता खाण्याचा आनंद मिळतो चवदार आणि चमचमीत खाण्याची इच्छा पूर्ण होते पण सतत असे प्रक्रिया केलेले अन्नपदार्थ तुमच्या मूत्रपिंडासाठी हानिकारक असू शकतात. प्रक्रिया केलेल्या जेवणात सोडियम आणि फॉस्फरसचे प्रमाण जास्त असते, जे किडनीच्या नुकसानास कारणीभूत ठरू शकते.
४. पाणी कमी प्रमाणात पिणे :
आपल्या शरीरात पाण्याचे प्रमाण संतुलित नसेल किंवा आपण पाणी कमी प्रमाणात पित असू तर त्यामुळे मूत्र उत्सर्जनाला अडथळा येऊन किडनीवरील दाब वाढू शकतो ज्यामुळे मुत्रखडा किंवा मूत्रपिंडाच्या इतर समस्या उद्भवू शकतात. यासाठी आहारतज्ञांकडून दररोज १२ ग्लास पाणी पिण्याची शिफारस केली जाते. आपल्या शरीराला हायड्रेटेड ठेवणे महत्त्वाचे आहे. कमी पाणी पिण्याच्या सवयीमुळे मूत्रपिंड निकामी होवू शकतात.
५. व्यायामाचा अभाव :
व्यायाम न करण्याने आपल्या पचनसंस्था मंद होतात. त्यांची कार्य करण्याची शक्ति क्षीण होते. याचा परिणाम उत्सर्जन संस्थेवर देखील होतो. पोट साफ न होणे, युरिन इन्फेक्शन अशा समस्या उद्भवू शकतात ज्यामुळे मुत्रपिंडाना जंतुसंसर्ग होवू शकतो.
६. बैठी जीवनशैली :
एकाच जागी बराच वेळ बसून राहण्यामुळे आणि बराच काळ युरिन पास-आऊट न केल्याने मूत्रपिंडावर प्रेशर येवून तेथील स्नायू कमकुवत होवू शकतात ज्यामुळे भविष्यात सतत इन्फेक्शन चा धोका वाढतो.
७. धूम्रपान :
सततचे आणि अति धूम्रपान देखील तुमच्या किडन्या खराब करण्यास करणीभूत ठरते, कारण धूम्रपानामुळे तुमच्या शरीरातील प्रोटीन युरिनमध्ये आढळू शकते जे तुमच्या किडण्या खराब करण्यास कारणीभूत ठरते.
८. जास्त प्रमाणात अल्कोहोल सेवन करणे :
जर तुम्ही अल्कोहोल किंवा वाइन जास्त प्रमाणात घेत असाल तर ही तुमची सवय प्रचंड घातक आहे. कारण ती तुमचं मूत्रपिंड निकामी करू शकते. अभ्यासानुसार, अधिक प्रमाणात मद्य प्राशन करणे मूत्रपिंडाच्या दीर्घकालीन आजाराची सुरवात असू शकते.
९. मीठाचे अतिसेवन :
जास्त मीठ (सोडियम) असलेले पदार्थ आणि आहारामुळे तुमचा रक्तदाब वाढू शकतो, ज्यामुळे तुमच्या मूत्रपिंडाला इजा होऊ शकते. तुमच्या जेवणाला ओव्हरसाल्ट करण्यापेक्षा, त्यात औषधी वनस्पती आणि मसाल्यांचा वापर करून पहा. ही सवय तुम्हाला कालांतराने तुमच्या आहारात मीठ घालणे टाळण्यास मदत करेल.
१०. मांसाहाराचे अतिप्रमाण :
सतत मद्य पिणे जसे मुत्रपिंडासाठी घातक तसे अति मांसाहार करण्याची आपली सवय देखील अपायकारक ठरते. मांसाहारातून आपल्या शरीरातील आम्लाचे प्रमाण वाढते. जे मूत्रदाह होण्याचे कारण बनते. तेव्हा अति मांसाहार देखील वाईटच आहे.
या १० सवयी जर आपण बदलल्या आणि सात्विक आहाराबरोबरच भाज्या, फळे यांचा आहारात समावेश केला तर आपली मूत्रपिंडे सुरक्षित राहतील.
ही किडनी खराब होण्याची लक्षणे
- लघवीचा रंग बदलणे
- सतत लघवीला होणे
- लघवी करताना जळजळ होणे
- घोटे आणि पाय सुजणे
- मळमळ किंवा उलट्या होणे
- भूक न लागणे
- चिडचिड होणे
- अशक्तपणा आणि थकवा जाणवणे
- पाठदुखी होणे
- ओटीपोटात दुखणे.
- भूक कमी लागणं
- पायांमध्ये सूज
- त्वचेत कोरडेपणा
(टीप : आपणाला काही लक्षणे कींवा त्रास जाणवत असल्यास डॉक्टरांचाच सल्ला घ्या आणि त्यांच्या सल्ल्यानुसारच उपचार पद्धती वापरा)
