(साधना)
देवी गायत्री ही ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश या तिघांचं स्वरुप मानली जाते. असे मानले जाते की चारही वेद, पुराणे, श्रुतींची उत्पत्ती गायत्रीपासून झाली आहे, म्हणून त्यांना वेदमाता असेही म्हणतात. गायत्री मंत्र सूर्यास्तानंतर म्हणू नये. मंत्र हे बाणासारखे असतात. मंत्रांचा उच्चार योग्य आणि स्वरांसहित असेल, तरच मंत्र म्हणण्याचा उद्देश साध्य होतो. मंत्राचा चुकीचा उच्चार आणि त्यातून निर्माण झालेल्या अयोग्य स्पंदनांमुळे संबंधित व्यक्तीला त्रासही होऊ शकतो. सोयर आणि सूतक यांच्या कालावधीत मंत्रपठण करू नये.
सकाळी लवकर स्नान झाल्यावर मंत्रपठण केल्यास या मंत्राचा जास्त लाभ होतो. मंत्रपठण करताना आहार आणि आचार यांचे नियम पाळणे आवश्यक आहे. गायत्री मंत्राचा जप केल्याने एक प्रकारची लय तयार होते. यामुळे फुफ्फुसांवर दबाव वाढतो, ज्यामुळे वेगस नस उत्तेजित होते. तिच्या उत्तेजनामुळे वाढलेली हृदयाची गती आणि वाढलेला रक्तदाब कमी होऊ लागतो. यामुळे मेंदूतही चांगले हार्मोन्स स्त्रवतात, ज्यामुळे तणाव कमी होतो. ज्यांना निद्रानाशाची समस्या आहे, त्यांना सुद्धा फायदा होतो.
डॉक्टरांच्या म्हणण्यानुसार ज्या लोकांना कमी रक्तदाबाची समस्या आहे आणि ज्यांच्या हृदयाची गती कमी आहे, त्यांनी या प्रकारे गायत्री मंत्राचा जप करू नये, कारण हे केवळ उच्च रक्तदाब आणि उच्च हृदयगती नियंत्रित ठेवण्यासाठी आहे.
गायत्री मंत्र अर्थासहित –
ॐ भूर्भुवः स्वः। ॐ तत्सवितुर्वरेण्यम्। भर्गो देवस्य धीमहि। धियो यो नः प्रचोदयात्।।
ॐ : परब्रह्मा
भूः : भूलोक
भुवः : अंतरिक्ष लोक
स्वः : स्वर्गलोक
त : परमात्मा किंवा ब्रह्म
सवितुः : ईश्वर किंवा सृष्टि कर्ता
वरेण्यम : पूजनीय
भर्गः: अज्ञान व पाप निवारक
देवस्य : ज्ञान स्वरुप प्रभूचे
धीमहि : आम्ही ध्यान करत आहे
धियो : बुद्धि प्रज्ञा
योः : जे
नः : आम्हाला
प्रचोदयात् : प्रकाशित करा.
अर्थ:
विश्वाची उत्पत्ती ज्याच्यापासून होते; त्याचे आम्ही ध्यान करतो. तोच सच्चिदानंदरूप आहे. तो अज्ञानाचा नाश करतो.
केवळ तीनदा देखील या मंत्राचा जप केल्यास नकारात्मकता किंवा भूत-प्रेताची बाधा असल्याची मनात भीती असल्यास ती दूर जाते. गायत्री मंत्र हा सद्बुद्धीचा मंत्र आहे, म्हणून याला मंत्रांचा मुकुटमणी असे देखील म्हटले गेले आहे. नियमित 108 वेळा गायत्री मंत्र जप केल्याने बुद्धि प्रखर आणि कोणताही विषय अधिक काळ स्मरण ठेवण्याची क्षमता निर्माण होते.
