घरात सुख, समृद्धी व लक्ष्मी नांदावी यासाठी ‘हे’ नियम अवश्य पाळा…!

वास्तू : ‘वास्तूशास्त्र ‘ हे आपल्या पूर्वजांनी अगदी बुद्धीचा वापर करून मानवाला स्वतःच्या घरात निरोगी, प्रसन्नता आणि सुखाचा अनुभव कसा होईल यासाठी तयार केलेली एक अतिशय महत्वाची गोष्ट आहे. स्वतःचे घर हे प्रत्येकाचे स्वप्न असते. घरात सुख आणि समृद्धी यावी यासाठी आपण वाट्टेल ते करत असतो. संपूर्ण कुटुंब आनंदी आणि निरोगी राहण्यासाठी आपण सर्वतोपरी प्रयत्न करतो. आपल्या घरी आनंद आणि सुख नांदावे यासाठी अनेकजण वास्तूशास्त्राचा आधार घेतात. वास्तुशास्त्रानुसार घरामध्ये दिशेला खूप महत्व आहे. कोणत्या दिशेला काय ठेवले पाहिजे यासाठी काही गोष्टींची माहिती असणे गरजेचे आहे. वास्तुशास्त्रात दिशा खूप महत्वाची आहे कारण प्रत्येक दिशेचा स्वतःचा स्वामी असतो. दिशा लक्षात न ठेवता घराची रचना केली तर या घरामध्ये वास्तुदोष असण्याची शक्यता असते. त्यामुळे इमारतीची रचना करताना आणि घरातील वस्तूंची मांडणी करताना दिशा लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे. वास्तूशास्त्रात दिल्यानुसार जर घराची रचना केलेली असेल तर सदैव घरात सुख समृद्धी चा अनुभव येतो.

1. उत्तर दिशापेक्षा दक्षिणेकडे जास्त जागा सोडली पाहिजे, त्याचप्रमाणे पश्चिमेपेक्षा पूर्वेकडे अधिक मोकळी जागा सोडली पाहिजे.

2. घराची ऊंची दक्षिण आणि पश्चिम दिशेस जास्त असली पाहिजे, घरचा सगळ्यात वरचा मजला उत्तर, पूर्व किंवा उत्तर-पूर्व कोर्नर मध्ये असावा.

3. घराचे छप्पर हे नेहमी उत्तर-पूर्व, उत्तर किंवा पूर्वेस असले पाहिजे. ते कदीही दक्षिण आणि पश्चिम दिशेला नसावे.

4. आपल्या घराची कंपाऊंड वॉल उत्तर व पूर्वेस कमी उंचीची आणि पश्चिम व दक्षिण दिशेस जास्त उंचीची असली पाहिजे.

5. कार पार्किंग हे दक्षिण-पूर्व किवा उत्तर-पश्चिमेकडे असले पाहिजे.

6. कामगारांसाठी खोली, आऊट हाऊस हे दक्षिण-पूर्व किवा उत्तर-पश्चिमेकडील कोपर्‍यात असावे. या खोल्यांच्या भिंती उत्तर आणि पूर्वेच्या भिंतींशी जोडल्या जाऊ नयेत. आणि त्याची ऊंची मुख्य बिल्डिंग पेक्षा जास्त नसावी.

7. आपल्या घरचा पोर्च, बाल्कनी ही उत्तर, पूर्व किंवा उत्तर-पूर्व दिशेला असावी, यामुळे सुख, समृद्धी आणि आरोग्यासाठी चांगले आहे.

8. बेडरूममधील बेडसाठी आदर्श स्थिती खोलीचे मध्य स्थान मानले गेले आहे. बेडरूममध्ये बेड हा नैऋत्य दिशेस असला पाहिजे, उत्तर किंवा पूर्वेकडील भिंतीपासून बेड दूर देवावा. दक्षिणेस किंवा पश्चिमेच्या भिंतीला लागून ठेऊ शकता.

9. घरची सगळ्यात जास्त मोकळी जागा पूर्व आणि उत्तर दिशेस असावी.

10. किचन मधील फ्रीज, मिक्सर आणि भारी सामान दक्षिण आणि पश्चिमेच्या भिंतीशेजारी ठेवावे.

11. घराचे सर्व आरसे उत्तर किंवा पूर्वेच्या भिंतीवर असले पाहिजेत, आरसा दक्षिण आणि पश्चिम भिंतीवर ठेवू नये.

12. शौचालयातील वॉश बेसिन देखील उत्तर किंवा पूर्वेच्या भिंतीवर ठेवले पाहिजे.

13. पहिल्या मजल्यावरील दारे आणि खिडक्या तळमजल्यापेक्षा कमी किंवा जास्त असाव्यात, एकसारख्या नकोत.

14. शक्य असल्यास, आपले घर बांधताना आपल्या जन्मकुंडल्यानुसार प्रवेशद्वार बनवा, परंतु प्रवेशद्वार घराच्या कोणत्याही कोपर्‍यात ठेवू नका.

15. ऑफिस किवा अभ्यासाच्या खोलीत टेबल दक्षिण किंवा पश्चिम दिशेला ठेवा, त्यामुळे बसलेल्या व्यक्तीचे तोंड पूर्वेकडे किंवा उत्तरेकडे होईल.

16. घराच्या ईशान्य कोपर्‍यात कचरा टाकू नका, ती जागा स्वच्छ ठेवा.

17. मुख्य हॉल किवा मीटिंग रूममध्ये सोफा किवा ईतर फर्निचर पश्चिम किंवा दक्षिण दिशेला ठेवले पाहिजे, आणि घर मालकांने पूर्व किंवा उत्तर दिशेला बसले पाहिजे.

18. तिजोरी अशा प्रकारे ठेवली पाहिजे की तिची पाठ दक्षिणेकडे असावी, म्हणजेच तिजोरीचे तोंड उत्तरेकडे व उघडताना दक्षिणेकडे असावे.

19. घरामध्ये पश्चिम, दक्षिण आणि नैऋत्य दिशेला जड सामान ठेवले पाहिजे.

20. जेवणाच्या खोलीत जेवताना, पूर्वेकडे किंवा पश्चिमेकडे तोंड करून बसले पाहिजे.

21. झोपताना दक्षिण किंवा पूर्वेकडे डोके ठेऊन झोपले पाहिजे.

22. सोलार पॅनल घरच्या दक्षिण-पूर्व दिशेला लावावे. घरावरील पाण्याची टाकी नैऋत्य कोपर्‍यात असावी. जींना आणि लिफ्ट पश्चिम, दक्षिण दिशेला असावा.

23.  पावसाच्या पाण्याचे ड्रेनेज पश्चिमेकडून पूर्वेस, दक्षिणेकडून उत्तरेकडे व शेवटी ईशान्य कोपर्‍यात असायला पाहिजे.

24. जर आपल्या घरात लाल फुलांची झाडे असतील तर ती बाहेरून दिसू नयेत.

25. गार्डन मध्ये दगडाची मूर्ती किंवा दगड सजवून गार्डन तयार केले असेल तर ते नैऋत्य कोपर्‍यात असले पाहिजे, हा कोपरा जड सामान वाहून नेण्यासाठी योग्य आहे.

26. दोन खोल्यांचे दरवाजे एका पुढे एक नसावेत.

27. घरचा प्लॉट चौरस किंवा आयताकृती उत्तम आहे, जास्त आयताकृती योग्य नाही.

28. पुजा रूमचे ईशान्य कोपरा उत्तम ठिकाण आहे, मूर्ती पूर्व किंवा पश्चिम दिशेला असावी.

29. स्वयपाक करण्यासाठी पूर्व-दक्षिण कोपरा हे स्वयंपाकघरातील सर्वोत्तम स्थान मानले जाते.

30. इमारतीचा मध्यभाग मोकळा सोडा किंवा इतर खोल्यांकडे जाण्याचा मार्ग म्हणून याचा वापर करा,  कारण हे ब्रह्मस्थान मानले जाते.

दिशानुसार वास्तुशास्त्राचे नियम

वास्तुशास्त्रामध्ये दिशेनुसार घराचे काम महत्त्वपूर्ण मानले गेले आहे. वास्तुशास्त्रानुसार एकूण आठ दिशा आहेत ज्या मानवाच्या सर्व क्रियाकलापांवर परिणाम करतात. प्रत्येक दिशेला विशेष महत्त्व मानले आहे. आपण घरात किंवा कामाच्या ठिकाणी नमूद केलेल्या वास्तु तत्त्वांचे अनुसरण केल्यास त्याचा आपल्या जीवनावर सकारात्मक परिणाम होतो. या आठ दिशांच्या आधारे, निवास / कार्यस्थळाचे वर्णन आणि त्यामध्ये बांधलेल्या प्रत्येक खोलीचे आर्किटेक्चरल कॉन्फिगरेशन वास्तुशास्त्रात येते.

1. पूर्व दिशा 

या दिशेचे प्रातिनिधिक देवता सूर्य आहे. सूर्य हा पूर्वेकडून उगवतो. ही दिशा दिवसाची शुभारंभ करण्याची दिशा आहे. या दिशेला मुख्य घराचे तोंड असले पाहिजे असे म्हटले जाते. यामागे दोन कारणे आहेत. पहिले म्हणजे सूर्य दिशेला पाहुणचार देणे आणि दुसरे शास्त्रीय म्हणजे पूर्वेकडील मुख्य दरवाजामुळे इमारतीत सूर्यप्रकाश आणि हवेची उपलब्धता पुरेशी प्रमाणात होती. सकाळच्या सूर्याच्या पॅरा-व्हायलेट किरणांनी रात्री उद्भवणारा सूक्ष्मजीवांचा नाश करून घराला ऊर्जावान ठेवतात.

2. उत्तर दिशा 

या दिशेचे प्रतिनिधी म्हणजे श्रीमंत भगवान कुबेर. ही दिशा ध्रुव तारेची देखील आहे. आकाशात स्थित ध्रुव तारा स्थिरता आणि सुरक्षिततेचे प्रतीक आहे. हेच कारण आहे की ही दिशा सर्व आर्थिक क्रियाकलापांसाठी चांगली मानली जाते. या भागात इमारतीचे प्रवेशद्वार किंवा लिव्हिंग रूम / मीटिंगची रूम बांधण्याची सुचना दिली जाते. इमारतीचा उत्तर दिशेचा भागही मोकळा ठेवला आहे. भारत उत्तर अक्षांशांवर स्थित असल्याने उत्तर भाग अधिक प्रकाशमय आहे. हेच कारण आहे की उत्तरेकडील भाग उघडा ठेवण्याचे सुचविले आहे, जेणेकरून या ठिकाणाहून घरात प्रवेश होणारा प्रकाश अडथळा येऊ नये.

3. उत्तर-पूर्व (ईशान्य कोपरा) दिशा 

ही दिशा इतर सर्व दिशानिर्देशांपैकी सर्वोत्तम मानली जाते. उत्तर आणि पूर्वेकडील दिशानिर्देशांच्या संगमावर तयार केलेला कोन हा ईशान्य कोन आहे. या दिशेने कचरा किंवा शौचालय इत्यादी असू नयेत. ईशान्य कोन खुला ठेवावा किंवा या भागावर पाण्याचा स्त्रोत बनविला जाऊ शकतो.

उत्तर-पूर्व दोन्ही दिशानिर्देशाचा एकूणच प्रभाव ईशान्य कोपर्‍यात पडतो. पूर्वेकडील दिशेच्या प्रभावामुळे ईशान्य कोपरा प्रकाशित होतो, म्हणून उत्तरेकडील दिश्यामुळे या ठिकाणी बराच काळ प्रकाशाची किरणे पडली जातात. जर ईशान्य भागात पाण्याचे स्त्रोत तयार केले गेले तर सकाळच्या सूर्यावरील पॅरा-व्हायलेट किरण पाण्यास स्वच्छ करतात.

4. पश्चिम दिशा 

ही दिशा पाण्याचे देवता वरुण यांची आहे. सूर्य जेव्हा मावळतो तेव्हा आपल्याला जीवन और मृत्युची भावना निर्माण करते. हे सांगत असते की जिथे सुरुवात आहे तेथे अंतही आहे. संध्याकाळचा सूर्य आणि तिचा इन्फ्रा लाल किरणांचा थेट परिणाम पश्चिम दिशावर पडतो. त्यामुळे तो जास्त गरम होतो. हेच कारण आहे की हे दिशानिर्देश दायन योग्य मानले जात नाहीत. या दिशेला स्वच्छतागृहे, बाथरूम, पायर्‍या किंवा स्टोअर रूम बांधल्या जाऊ शकतात. या विभागात वृक्ष लागवडदेखील करता येते.

5. उत्तर-पश्चिम (वायव्य  कोपरा) दिशा 

वायव्य ही दिशा वायु देवताची आहे. उत्तर-पश्चिम भाग संध्याकाळच्या सूर्यावरील ज्वलंत प्रकाशामुळे देखील प्रभावित होतो. म्हणूनच या ठिकाणी स्वच्छतागृहे, स्टोअर रूम, बाथरूम इत्यादींसाठी देखील योग्य मानले आहे. उत्तर-पश्चिममध्ये शौचालय आणि स्नानगृहांच्या बांधकामामुळे इमारतीच्या इतर भाग संध्याकाळच्या उन्हातून बचावले जातात, तर ही उष्णताशौचालय आणि स्नानगृह स्वच्छ आणि कोरडे ठेवण्यास मदत करते.

6. दक्षिण दिशा 

ही दिशा मृत्यूच्या देवता यमराजची आहे. दक्षिण दिशा आपल्या भूतकाळातील आणि पूर्वजांशी संबंधित आहे. या दिशेने गेस्ट रूम किंवा मुलांसाठी बेडरूम बनविली जाऊ शकते. दक्षिणेकडे बाल्कनी किंवा गार्डन्ससारख्या मोकळ्या जागा नसाव्यात. ही जागा उघडी न ठेवल्यामुळे रात्रीच्या वेळी जास्त गरम आणि थंड राहत नाही. तर ही दिशा बेडरूमसाठी योग्य आहे.

7. दक्षिण-पश्चिम (नैऋत्य कोपरा)

ही दिशा नैरीती म्हणजेच स्थिर लक्ष्मी (संपत्तीची देवी) यांची आहे. या दिशेला आलमारी, तीजोरी किंवा घरमालकाचे बेडरूम बनवावे, कारण या दिशेला दक्षिण आणि पश्चिम दिशानिर्देशाचे मिळण होते,  त्यामुळे वेंटिलेशनसाठीही ही दिशा चांगली आहे. हेच कारण आहे की या दिशेला घराच्या मालकाचे बेडरूम बनवण्याचे म्हटले आहे. या भागाच्या पश्चिम भिंतीत कपाट किवा तिजोरी स्थापित केली पाहिजे.

8. दक्षिण-पूर्व (अग्निमय कोन)

देवी अग्नि या दिशेचे प्रतिनिधी आहेत. ही दिशा उष्णता, जीवनशक्ती आणि उर्जेची दिशा आहे. ही दिशा स्वयंपाक घरासाठी सर्वोत्तम आहे. सकाळच्या सूर्याच्या अल्ट्राव्हायोलेट किरणांच्या थेट परिणामामुळे, स्वयंपाकघरात माशी-डासांच्या एत्यादी जीवाणूपासून मुक्त राहतो. त्याच वेळी नैऋत्य म्हणजेच वायुची प्रातिनिधिक दिशा देखील स्वयंपाकघरात जळत असलेल्या आगीत नष्ट होत नाही.